Nowe rozporządzenia unijne a tętnienie światła

Flicker, inaczej tętnienie światła, wraz z rozkładem widma i natężeniem oświetlenia, jest jednym z czynników mających największy wpływ na komfort widzenia przy pracy, nauce czy codziennych obowiązkach. Dynamiczne zmiany natężenia mogą być wywołane przez:

• wahania napięcia w sieci,
• układ zasilania,
• wadliwą konstrukcję oprawy
• czy użycie niskiej jakości komponentów.

W większości przypadków ludzkie oko nie jest wstanie uchwycić częstotliwości tętnienia. Mimo tego, wzrost amplitudy i ilości luminacji wywołuje zmęczenie, łzawienie, bóle głowy i oczu. Nawet po kilkusekundowej ekspozycji na światło możemy doświadczyć pierwszych objawów korzystania z wadliwego źródła.

Poza tętnieniem światła może występować także zmiana percepcji postrzegania wzrokowego różnych częstotliwości źródła światła, tzw. efekt stroboskopowy. Powoduje on wrażenie zatrzymania, spowolnienia, stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka.

Nowe rozporządzenia UE dotyczące zakresu tętnienia światła

Z początkiem września 2021 roku w życie weszły nowe rozporządzenia Komisji UE, które występują pod hasłem Ekoprojektu. Zmianie ulegają wymagania dotyczące sprzętu elektrotechnicznego, w tym źródeł światła LED. Oprócz tego wprowadzone zostały nowe klasy efektywności energetycznej oraz nowe minimalne wymogi w zakresie migotania światła i efektu stroboskopowego.

PstLM to wskaźnik migotania światła, gdzie „Pst” (short-term flicker severity value) oznacza krótki okres, a „LM” metodę pomiaru jaką określono w normach. Wartość PstLM = 1 oznacza, że prawdopodobieństwo, iż przeciętny obserwator zauważy migotanie, wynosi 50%. W rozporządzeniu określono wymagany poziom PstLM ≤ 1 przy pełnym obciążeniu oświetlenia.

SVM to miara widocznego efektu stroboskopowego (Stroboscopic Visibility Measure). Nowy parametr określający prawdopodobieństwo wystąpienia efektu stroboskopowego musi wynosić SVM ≥ 1. Przy wartości poniżej 1 efekt stroboskopowy nie będzie widoczny dla obserwatora. Przyjmuje się, że wartość SVM ≤ 0,4 znacząco obniża możliwość wystąpienia tego zjawiska.

Źródła światła LED a efekt migotania

Diody elektroluminescencyjne są o wiele bardziej czułe na skoki napięcia w sieci niż tradycyjne źródło światła. W tym przypadku, projektując nowy układ pod uwagę musimy wziąć nie tylko kwestie elektryczne, ale również parametry optyczne ledów. Aby zapobiec efektowi migotania stosuje się filtry zabezpieczające w zasilaczach, a ich klasa ma bezpośredni wpływ na jakość oświetlenia.