Współczynnik mocy – cos φ – jest miarą wykorzystania energii elektrycznej (moc czynna) przez urządzenie względem energii mu dostarczonej (moc pozorna). Jeżeli jakiś element obwodu ma ten współczynnik mniejszy niż jeden, to wtedy zaczynamy mieć do czynienia z energią, która została pobrana, ale niezużyta (mocą bierna), która zamieniana jest na niekorzystne zjawiska, np. przegrzewanie się przewodów, etc. Dla użytkownika domowego współczynnik mocy nie ma znaczenia, gdyż płaci on i tak za energię rzeczywiście wykorzystaną, czyli moc czynną. Ale już odbiorcy przemysłowi muszą zapobiegać powstawaniu mocy biernej lub odpowiednio ją kompensować.
Co to jest współczynnik mocy cos fi?
Aby zrozumieć to, o czym informuje współczynnik mocy cos fi, warto na początku zdefiniować sobie to pojęcie. Współczynnik mocy cos fi to miara wykorzystania energii elektrycznej (moc czynna) przez urządzenie względem energii mu dostarczonej (moc pozorna). Gdy określony element obwodu ma współczynnik cos fi mniejszy od 1, to oznacza, że dochodzi w jego przypadku do sytuacji, w której występuje energia pobrana, ale niezużyta (moc bierna). Ta niezużyta, pobrana energia jest zamieniana na różnego rodzaju niepożądane zjawiska. Przykładem takiego zjawiska jest przegrzewanie się przewodów. Zazwyczaj przyjmuje się, że współczynnik mocy cos fi jest istotną informacją przede wszystkim dla odbiorców przemysłowych, którzy powinni dążyć do skutecznego zapobiegania powstawaniu mocy biernej lub jej odpowiedniej kompensacji.
Jak wygląda wzór na cos fi? Współczynnik mocy cos fi można wyrazić jako stosunek P (mocy czynnej) do S (mocy pozornej, zwanej też zespoloną).
Ile może wynosić współczynnik mocy cos fi?
Współczynnik mocy cos fi może osiągać wartości z przedziału od 0 do 1. W momencie gdy wynosi on 1, oznacza to, że całość dostarczonej energii do urządzenia została wykorzystana do wykonania pracy użytecznej. Nie mamy w takiej sytuacji do czynienia z mocą bierną. W przypadku gdy współczynnik mocy cos fi jest mniejszy od 1, część energii jest tracona i występuje moc bierna.
Im wyższy współczynnik mocy cos fi, tym bardziej efektywne jest urządzenie pod względem wykorzystania dostarczonej mu energii. Ma to szczególne znaczenie, gdy do sieci elektrycznej jest podłączona duża liczba urządzeń. Jeśli urządzenia charakteryzują się niskim współczynnikiem mocy cosinus fi, to odnotowywane są znaczące straty energii, co wiąże się z wyższymi kosztami, a także nierzadko przeciążeniem sieci.
Znaczenie współczynnika mocy cos fi w kontekście oświetlenia LED
Parametr, jakim jest współczynnik cos fi, jest istotnym kryterium, jakie należy wziąć pod uwagę przy wyborze oświetlenia. Jak wspomnieliśmy wcześniej, im wyższy współczynnik mocy cos fi, tym lepiej, ponieważ świadczy to o wyższym poziomie efektywności energetycznej danego urządzenia. Z analogiczną sytuacją mamy do czynienia w przypadku opraw oświetleniowych – wysoka wartość współczynnika mocy należy do aspektów, które warto uwzględnić przy podejmowaniu decyzji zakupowej.
W tym miejscu warto przywołać wymogi wobec oświetlenia LED, które zostały zawarte w Rozporządzeniu KOMISJI (UE) NR 1194/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie wykonania dyrektywy 2009/125/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla lamp kierunkowych, lamp z diodami elektroluminescencyjnymi i powiązanego wyposażenia. W przywołanym rozporządzeniu wskazano, że w przypadku bezkierunkowych i kierunkowych lamp LED:
- dla P ≤ 2 W (gdzie P to moc czynna) nie ma wymogu określającego, ile powinien wynosić współczynnik mocy lampy dla lamp z wbudowanym osprzętem sterującym (cos fi);
- dla P większego od 2 W, ale mniejszego lub równego 2 W, współczynnik cos fi powinien być większy od 0,4;
- dla P większego od 5 W, ale mniejszego lub równego 25 W, współczynnik cos fi powinien być większy od 0,5;
- dla P większego od 25 W współczynnik cos fi powinien być większy od 0,9.
Jako renomowany polski producent oświetlenia LED Lena Lighting oferujemy różnorodne oprawy oświetleniowe LED charakteryzujące się nie tylko wysoką wartością współczynnika cos fi, ale także wieloma innymi zaletami, takimi jak np. wysoka skuteczność świetlna, niezawodność oraz nowoczesny elegancki design. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi produktami.